गलकोट— बर्खाको समय छ । सामान्य पानी पर्नासाथ बागलुङ बजारसँग बागलुङको दक्षिण भेगको आवतजावत छुट्टिन्छ ।

निरन्तर झरिरहने दब्ल्लाङको पहिरोले बागलुङको बलेवा, जैमिनी नगरपालिका र बरेङ गाउँपालिकालाई सडक सञ्जालसँग सम्बन्धविच्छेद गराउँदै आएको छ । तीन वर्षदेखि निरन्तर गइरहेको पहिरोको विकल्प नहुँदा यात्रुहरू यतिबेला जोखिम मोलेर सो सडकमा यात्रा गर्न बाध्य छन् । दक्षिण भेगमा पर्ने बागलुङ नगरपालिका– १२, १३ र १४ वडा, जैमिनी नगरपालिका र बरेङ गाउँपालिका जाने मुख्य सडकमा दैनिकजसो पहिरो खसेपछि अहिले उक्त पहिरो समाधानका लागि निरन्तर पहल भने भइरहेको छ ।

तर पहिरोको विकल्पमा सडक निर्माण नहुँदा सोही पहिरोमा निरन्तर डोजर चलाउँदा झनै पहिरो गइरहेको छ । जसले राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाका रुपमा रहेको कालीगण्डकी करिडोरमा समेत क्षति पुर्‍याएको छ । दक्षिण जोड्ने सडक बारम्बार अवरुद्ध गराउने दब्ल्याङएक्लेसालको पहिरोको समाधानको खोजी गरिएको छ । तीन वर्षदेखि वर्षामा सास्ती दिने बागलुङ नगरपालिका– १० भकुण्डेदब्लाङको पहिरोको अध्ययन गरी अल्पकालीन र दीर्घकालीन समाधानको खोजी भने थालिएको छ । पूर्वाधार विकास कार्यालय बागलुङले गत जेठको पहिलो र दोस्रो साता पहिरोको अध्ययनपश्चात् पहिरो नियन्त्रणका लागि विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन डीपीआरसमेत तयार गरिसकेको छ ।

प्रतिवेदनअनुसार यस पहिरोको अल्पकालीन र दीर्घकालीन दुवै उपायहरू निकाल्न खोजिएको पहिरोको समस्याका विषयमा निरन्तर पहलकदमी गरिरहेको गण्डकी प्रदेश सभा सदस्य डिल्लीराम सुवेदी बताउँछन् । तत्कालका लागि पहिरोबाट सडक अवरुद्ध हुन नदिनका लागि पहिरो माथिबाट आएको पानी काटेर नजिकैको खोल्सामा पुर्‍याउन सके पहिरो झर्ने समस्या आधा कम गर्न सकिने अध्ययन टोलीका इन्जिनियर उमेशचन्द्र भुसालले बताए । उनका अनुसारअहिले पहिरोको पानी तर्काउने काम भइरहेको छ । पहिरो माथिबाट निस्केको पानी पाइपलाइन र नाली निर्माण गरी तर्काउन सकेमा पहिरोको समस्या आधा कम भएर जाने अध्ययन टोलीको निष्कर्ष छ । भुसालका अनुसार तत्कालका लागि पहिरोको माथिल्लो भागमा प्लास्टिक बिछ्‌याएर पानीलाई नजिकैको न्वारे खोलामा पुर्‍याएमा पहिरो बग्नबाट रोक्न सकिन्छ ।

भूगर्भविद्हरूको अध्ययन टोलीले गरेको प्रतिवेदनअनुसार पहिरोको झन्डै १३ देखि २० मिटर तलमात्र चट्टान रहेको हुँदा दीर्घकालीन उपायका लागि विभिन्न १० वटा काम एकैपटक गर्नुपर्ने देखिएको छ । एक सय मिटर लामो पहिरोको गण्डकी प्रदेशमै चर्चा छ । विज्ञहरूले पहिरोको स्थलगत अवलोकन गरी यसको जियोफिजकल (एमआरआई) गरी प्रतिवेदन तयार पारेको पूर्वाधार विकास कार्यालय बागलुङका प्रमुख इन्जिनियर गणेश सुवेदीले जानकारी दिए । सुवेदीका अनुसार दक्षिण भेगको टाउको दुखाइको विषय रहेको दब्ल्लाङको पहिरोको विभिन्न तरिकाले दीर्घकालीन समाधान गर्न सकिने छ । 

‘पहिरोको भित्री भागमा पानी छैन, माथिबाट आएको पानीलाई तर्काउन सकेमा ५० प्रतिशत पहिरोको समस्या हट्छ, हामीले त्यही काम गर्न थालेका छौँ,’ सुवेदीले भने, ‘पहिरोको भित्री सतहभित्र कडा चट्टानसमेत अध्ययनका क्रममा देखिन्छ, अहिलेको उपाय भनेकै पानी तर्काउनु हो, अर्को वर्षदेखि पहिरो नियन्त्रणको दीर्घकालीन काम हुन्छ ।’ पहिरोको दीर्घकालीन रूपमै समस्या समाधानका लागि विज्ञले गरेको अध्ययन तथा अवलोकन अनुसार  पाँच करोड ४८ लाख खर्च लाग्ने छ । आगामी वर्षमा प्रदेश, सङ्घ र स्थानीय सरकार मिलेर विज्ञको सल्लाहअनुसार दीर्घकालीन पहिरो व्यवस्थापनका लागि बजेट विनियोजन गरिने बागलुङ नगरपालिकाका उपप्रमुख राजु खड्काले बताए ।

दक्षिण बागलुङका १८ वटा वडाका सर्वसाधारणलाई सदरमुकाम आउनका निम्ति यस पहिरो सधैँका लागि बाधक बनेको हुँदा यसको दीर्घकालीन उपायको खोजीबाट प्राप्त निष्कर्ष कार्यान्वयनमा लगिने बागलुङ नगरपालिका प्रमुख वसन्तकुमार श्रेष्ठले बताए । पहिरोले बागलुङ–कुश्मिसेरा सडक खण्ड दुई स्थानमा र कालीगण्डकी करिडोर र कालीगण्डकी नदी किनार हुँदै गएको भाटेखोला जाने वैकल्पिक सडक पनि एकै साथ अवरोध गर्दै आएको छ  । एउटा पहिरोले चार स्थानमा सडक अवरोध गर्दा दक्षिण बागलुङ नै सडक सञ्जालसँग टुट्ने गरेकाले पहिरो को दीर्घकालीन उपाय अपनाउन थालिएको हो ।