काठमाडौं— मोटोपन घटाउने चासोले शरीर नै जोखिममा पर्नसक्ने चेतावनी दिन्छन् विज्ञहरू। बोसो र कार्बोहाइड्रेटयुक्त खानेकुरा खाँदा तौल बढ्छ भन्ने मान्यता छ। तसर्थ, फिटनेस दौडमा संलग्न व्यक्तिहरू प्रोटिनयुक्त खानाबाट अधिकतम ऊर्जा प्राप्त गर्न चाहन्छन्। धेरैले यसका लागि प्रोटिन पाउडर पनि सेवन गरिरहेका छन् तर मोटोपनाबाट बच्ने यो विधिले उनीहरूको ज्यान जोखिममा पारिरहेको स्वास्थ्य विशेषज्ञहरूको भनाई छ।

मेडिकल जर्नल नेचर मेटाबोलिजममा प्रकाशित एक अध्ययन प्रतिवेदन अनुसार दैनिक क्यालोरीको २२ प्रतिशतभन्दा बढी प्रोटिनबाट लिइयो भने यसले प्रतिरक्षा कोषिकाहरूलाई सक्रिय बनाउँछ र शरीरमा एमिनो एसिड बढाउन सक्छ। यसले धमनीहरूमा अवरोध उत्पन्न गर्छ, जसले हृदयघात हुने खतरा रहन्छ। प्रोटिन बढी भएको खानाले मानिसको जीवनलाई कसरी जोखिममा पार्छ भन्ने केही तथ्यहरू छन्।

सन्तुलित आहार कस्तो हुनुपर्छ?

आजकल प्रोटिन फिटनेस फ्रेक्सको नयाँ उपहार मानिन्छ। प्रोटिनले मानिसको जीवनशैलीमा कुनै पनि परिवर्तन नगरी आफूलाई फिट राख्नको लागि सबैभन्दा सजिलो तरिका प्रदान गर्दछ। तर, यो सजिलो बाटोले प्रयोगकर्ताहरूलाई कसरी मृत्युको नजिक लैजान सक्छ भनेर विश्लेषण गरेका छन्।

आजको व्यस्त जीवनमा फिटनेसलाई लिएर फरक किसिमको दौड सुरु भएको छ। सबैजना फिट देखिन चाहन्छन्, तर जीवनशैलीमा सम्झौता गर्न चाहँदैनन्। यसका लागि धेरै सूत्रहरू सुझाइएको छ।

फिटनेस प्रशिक्षकहरूले मांसपेशी वृद्धि र अधिक तन्दुरुस्तीको लागि बिहानको खाजामा अधिकतम प्रोटिन सेवन गर्ने सल्लाह दिइरहेका छन्। बिहानको खाजामा धेरै प्रोटिनयुक्त खानेकुरा खाएमा दिनभरि खाने इच्छा कम हुन्छ। यसले स्वतः कार्बोहाइड्रेट र बोसोको सेवन घटाउँछ। उपभोक्ताले यसलाई सही ठानेर पछ्याइरहेका छन्। यसले पछि हृदयघात र मृगौला फेल हुने जोखिम बढ्ने छ।

मेडिकल जर्नल नेचरमा प्रकाशित एक अध्ययनका अनुसार शरीरमा प्रोटिनको मात्रा बढी हुँदा अमीनो एसिडमा परिणत हुन्छ। एमिनो एसिडमा ठूलो मात्रामा नाइट्रोजन हुन्छ । यसलाई शरीरबाट हटाउन, मृगौला फिल्टरहरूमा धेरै दबाब पर्छ। प्रोटिन पाचनपछि निस्कने फोहोर उत्पादनमा पनि समस्या हुन्छ। जसका कारण मृगौलाको फिल्टर कमजोर हुन थाल्छ। जसले पछि गएर मृगौला फेल हुन्छ।

उच्च प्रोटिनको सेवन तौल घटाउनमा निसन्देह सहयोगी हुन्छ, तर तौल घटाउने यो विधि धेरै लामो समयसम्म टिक्दैन । मेडिकल जर्नल क्लिनिकल न्युट्रिसनमा प्रकाशित एक अध्ययनका अनुसार शरीरमा अतिरिक्त प्रोटिन फ्याटको रूपमा जम्मा हुन्छ, जसले शरीरमा एमिनो एसिड पनि बढाउन थाल्छ। जसका कारण तौल बढ्न थाल्छ।

क्यान्सर हुन सक्छ

जामा नेटवर्कमा प्रकाशित एक अध्ययन अनुसार उच्च प्रोटिनयुक्त खानेकुराले क्यान्सरको जोखिम बढाउन सक्छ। यो प्रोटिनको लागि मासुमा निर्भर व्यक्तिहरूको लागि विशेष गरी खतरनाक छ। रातो मासु खाँदा कोलोरेक्टल क्यान्सर, स्तन क्यान्सर र प्रोस्टेट क्यान्सर हुन सक्छ।

तर खानामा प्लान्ट प्रोटिन समावेश गर्दा क्यान्सरको जोखिम कम हुन्छ। प्रोटिनका लागि खाइने मासुमा क्यान्सर निम्त्याउने तत्त्वहरू रहेको चिकित्सकहरूको भनाइ छ।

कब्जियत र सास गन्हाउने कारणहरू

पेटसाइड जर्नलमा प्रकाशित एक अध्ययनका अनुसार उच्च प्रोटिनको सेवनले कब्जियतको समस्या बढाउन सक्छ। वास्तवमा, अधिक प्रोटिन खपत गर्ने मानिसहरूले कार्बोहाइड्रेट युक्त खाना कम गर्छन् । प्रोटिनयुक्त खानामा फाइबरको मात्रा निकै कम हुन्छ। यसले पाचन समस्या बढाउँछ र कब्जियत निम्त्याउँछ।

सन्तुलित आहार कस्तो हुनुपर्छ ?

हाम्रो शरीरलाई सामान्यतया दिनमा २२ सय क्यालोरी चाहिन्छ। त्यो मध्य धेरैजसो क्यालोरी कार्बोहाइड्रेटबाट पूरा गर्नुपर्छ, किनभने शरीरले यसलाई प्रत्यक्ष रूपमा प्रयोग गर्छ। बाँकी भाग बोसोले र लगभग १५ प्रतिशत प्रोटिनले पूर्ति गर्नुपर्छ। यस आधारमा हामीले हाम्रो खाना तयार गर्नुपर्छ।