काठमाडौं— यसै वर्षको नोभेम्बरमा अमेरिकामा राष्ट्रपतिको निर्वाचन हुँदैछ। सन् २०२४ को अमेरिकी चुनाव २०२० को रेखामा राष्ट्रपति जो बाइडेन र पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पबीच प्रतिस्पर्धा हुने उच्च सम्भावना छ।

देशका जनताले आफ्नो बहुमूल्य मत जो बाइडेनलाई दिएर लगातार दोस्रो पटक राष्ट्रपति बनाउने वा यस पटक डोनाल्ड ट्रम्पलाई निर्वाचित गर्छन् त्यो भने पछि नै तय हुने छ।

अमेरिकी चुनावमा यसपटक महत्वपूर्ण मुद्दाहरू गर्भपतन, सीमा सुरक्षा, गाजा युद्ध र बन्दुक संस्कृति हुन्। अमेरिकामा भएको पछिल्लो चुनाव जस्तै यसपटक पनि गर्भपतनको मुद्दाले हाबी हुने विश्वास गरिएको छ। यो मुद्दा बाइडेन र ट्रम्पबीच बिहीबारको बहसमा प्रमुख रूपमा चित्रण हुनेछ।

वास्तवमा, जुन २४, २०२२ मा, अमेरिकी सर्वोच्च अदालतले गर्भपतनको अधिकारलाई दिइएको संवैधानिक संरक्षण समाप्त गरेको थियो। अदालतले ४९ वर्ष पुरानो ‘रो वी वेड’ मुद्दामा दिएको फैसलालाई उल्टाएको थियो। उही समयमा, केही राज्यहरूले त्यही दिन गर्भपतनमा प्रतिबन्ध लगाए, क्लिनिकहरू हतारमा बन्द गर्न बाध्य पारेका थिए।

गर्भपतनको अधिकारलाई असंवैधानिक घोषणा गरेपछि अमेरिकी महिला रिपब्लिकन पार्टीसँग आक्रोशित छन्। यही कारण प्रजातान्त्रिकहरूले यसको फाइदा उठाउन खोजिरहेका छन्। अघिल्लो चुनावमा गर्भपतनको मुद्दा टप १० मा पनि थिएन तर यसपटक पहिलो नम्बरमा छ।

पहिले नै राजनीतिक रूपमा आक्रोशित देश अहिले दुई भागमा विभाजित छ। एउटा ती राज्यहरू हुन् जसले गर्भपतनमा प्रतिबन्ध लगाएका छन् वा यसमा उल्लेखनीय रूपमा सीमित पहुँच छ। दोस्रो, गर्भपतन गराउने महिलाको अधिकारका लागि नयाँ सुरक्षा उपायहरू अपनाएका राज्यहरू छन्।

सर्वोच्च अदालतको फैसलाले देशैभर राजनीतिक हलचल मच्चायो र त्यसको प्रतिकूल परिणाम पनि पर्यो। यस निर्णयबाट कन्जरभेटिभहरूले लगभग हरेक जनमत संग्रह वा गर्भपतनको पहुँचको मुद्दामा मतदान गरेका छन्।  

युनिभर्सिटी अफ क्यालिफोर्निया डेभिस ल स्कूलकी प्रोफेसर मेरी जिगलरले भनिन्, ‘रोको निर्णय खारेज भएपछि गर्भपतन अधिकारको लागि आन्दोलन भएको छ। गर्भपतन अधिकार आन्दोलनले के पत्ता लगायो भने, अमेरिकीहरूले गर्भपतन अधिकारको बारेमा धेरै मानिसहरूले अनुमान गरेको भन्दा बढी चासो राख्छन्।’

बाइडेन क्याथोलिक हुन्। यो विषयलाई लिएर उनी लामो समयदेखि चिन्तित थिए। उनी अब गर्भपतन अधिकारको समर्थक बनेका छन् र यसलाई आफ्नो पुनः निर्वाचित अभियानको महत्वपूर्ण हिस्सा बनाएका छन् र धेरै परिवार नियोजन संस्थाहरूको समर्थन पनि प्राप्त गरिसकेका छन्।

यसैबीच, उपराष्ट्रपति कमला ह्यारिसले आफ्नो पार्टीका समर्थकहरूलाई एकताबद्ध गर्न महिनौंदेखि देशभर भ्रमण गरिन्। ५९ वर्षीय ह्यारिस मार्चमा मिनेसोटाको गर्भपतन क्लिनिकमा जाने पहिलो उपराष्ट्रपति बनेकी थिइन्। सोमबार उनले एरिजोनामा प्रदर्शन गर्नेछिन् । नोभेम्बरमा हुन लागेको राष्ट्रपतीय चुनावमा एरिजोनालाई महत्वपूर्ण युद्धक्षेत्रको रुपमा हेरिएको छ। सर्वोच्च अदालतको फैसलापछि यहाँ गर्भपतनमा रोक लगाइएको थियो।  

देशभरका डेमोक्रयाटहरूले प्रमुख राज्यहरूमा गर्भपतनमा जनमत संग्रहको संगठनलाई प्रोत्साहित गरेका छन् ताकि उनीहरूले राष्ट्रपतिको लागि भोट पाउन सकून् । आशा छ मतदाताहरु भोट गर्न उत्प्रेरित हुनेछन्।

फक्स न्यूजको सर्वेक्षण अनुसार ४७ प्रतिशत मतदाताले बाइडेन र ट्रम्पबीचको निर्णयमा गर्भपतनको मुद्दालाई निकै महत्वपूर्ण ठानेका छन्। पूर्व राष्ट्रपति ट्रम्पले धार्मिक अधिकारको मागको बाबजुद संघीय कानून मार्फत गर्भपतन गैरकानूनी बनाउने वाचामा प्रचार गरेका छैनन्। मेरी जिग्लरले ट्रम्पको कदमलाई उचित ठहर गर्दै यदि तपाईंको लोकप्रियता घट्दै गएको छ भने यस विषयमा आफ्नो अडान स्पष्ट नगर्नु नै राम्रो हुने बताइन्।