काठमाडौं— दक्षिण कोरियाले कुकुरको मासु सेवनको पुरानो प्रथा अन्त्य गरेको छ । कुकुरको मासु खाने चलनले पशुमाथि क्रूर व्यवहार भइरहेको भनेर देशभित्र र अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा चर्को आलोचना खेपिरहेको दक्षिण कोरियाले अन्ततः दशकौँ लामो यो प्रथालाई विधिवत अन्त्य गरिदिएको छ ।

राष्ट्रिय सभाको मङ्गलबारको बैठकले कुकुरको मासुको व्यापार र उपभोगमा प्रतिबन्ध लगाउने निर्णयमा दलहरूबीच दुर्लभ एकता बनेको कोरिया टाइम्सले उल्लेख गरेको छ । सत्तारुढ र प्रमुख विपक्षी दलले एक स्वरले विधेयक पारित गरेपछि कोरियाले कुकुर खाने विवादास्पद परम्पराको अन्त्य गरेको हो ।

बलियो राजनीतिक सहमतिमा राष्ट्रिय सभामा पेश गरिएको विधेयक सर्वसम्मति अनुमोदन भएको छ ।  सन् २०२७ देखि लागू हुनेगरि बनेको विधेयकमा मानव उपभोगका लागि मासु खाने उद्देश्यले कुकुर पाल्न र कुकुरको मासु बिक्री वितरण गर्न निषेध गरिएको छ ।

कुकुर पाल्ने र मार्ने गरी कानुनको उल्लंघन गर्नेलाई अधिकतम तीन वर्षको जेल सजाय तीन करोड कोरियन वान जरिवाना र दुई वर्षसम्म जेल सजाय हुनेछ ।

सन् २०२४ को पहिलो छ महिनामा कुकुरको मासु उद्योगसँग सम्बन्धित सरोकारवालाहरू जस्तै किसानहरू, खुद्रा बिक्रेताहरू र रेस्टुरेन्ट मालिकहरूलाई उनीहरूको व्यवसाय दर्ता गर्न अनिवार्य गरिएको छ । स्थानीय अधिकारीहरूले ती व्यवसायीलाई व्यवसायको आकार घटाउँदै अन्ततः कुकुरको मासु व्यवसाय पुरै बन्द गर्ने गरी समयावधि तोकिदिने छन् ।

दर्ता भएका सरोकारवालाहरूलाई उद्योगबाट बाहिर निस्कन र पशुपालन र कृषि जस्ता मानवीय पेशाहरूमा सर्न सरकारले सहयोग गर्ने नीति लिने भएको छ।

दशकौँ पुरानो विवाद

कुकुरको मासुको व्यापार र उपभोग कोरियामा ४६ वर्षदेखि कानूनी निगरानीमा रहँदै आएको थियो ।

सन् १९७८ मा खाद्य सरसफाइ ऐन संशोधन भएदेखि नै कुकुरलाई खानाको रूपमा उपभोग गर्नु गैरकानुनी मानिएको थियो, जसलाई ऐनले पशुधनको सूचीबाट कुकुरहरू हटाएको छ ।

खाद्य सरसफाइ ऐन अन्तर्गत कुकुरलाई खानाको रूपमा प्रयोग गर्न गैरकानूनी भएता पनि, पशुधन उद्योग ऐन अन्तर्गत कुकुरपालन लाई कानुनी मान्यता छ । जसले अझै पनि यी जनावरहरूलाई पशुधनको रूपमा वर्गीकृत गर्दछ । साथै, पशुधन उत्पादन स्वच्छता नियन्त्रण ऐनले मासुका लागि कुकुरको हत्या र खुद्रा बिक्री सम्बन्धी नियमहरूको अभाव छ ।

स्पष्ट कानुनी दिशानिर्देशहरूको अभावमा, पशु कल्याणको विकसित सार्वजनिक धारणाले कुकुरको मासु खपतको विवादास्पद अभ्यासलाई कम गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ । यो सांस्कृतिक परिवर्तनले त्यसबेला गति प्राप्त गर्यो, विशेष गरी जब कोरियाले १९८८ सियोल ओलम्पिक, २००२ विश्व कप, र २०१८ शीतकालीन ओलम्पिक प्योङचाङमा आयोजना गरेको थियो । यी अवसरहरूले निरन्तर रूपमा विदेशी मिडिया र पशु अधिकार समूहहरूबाट छानबिन र आलोचना गरे, जसले आज यो विधिवत अन्त्यको घोषणा गर्ने दिन आयन सफल भयो ।

पछिल्लो सरकारी अध्ययन अनुसार कोरियामा ११५६ कुकुर फार्महरू छन् जसले मासु खपतको लागि ५,२०,००० भन्दा बढी कुकुरहरू पाल्छन् र १,६६६ रेस्टुरेन्टहरू छन् जसले प्रति वर्ष ३,८८,००० भन्दा बढी कुकुर राष्ट्रव्यापी खपतको लागि बेच्छन् ।

उद्योगका प्रतिनिधिहरूले अनुमानित ३५०० फार्महरूलाई उद्धृत गर्दै वास्तविक संख्या धेरै बढी रहेको तर्क गर्छन् ।

कसरी पालिन्छन् कुकुर

अधिकांश कुकुरहरू फोहोर र खिया लागेको पिँजरामा जन्मिन्छन् र हुर्केका हुन्छन् । उनीहरु बासी खाना खान बाध्य पारिन्छन् र बाल्यकालमा बिजुलीको फलामको स्किभरले मार्न लगाइन्छ ।

पहिलो महिलाको दबाब

पहिलो महिला किम केओन हेले उद्योगको कुकुरको मासु उद्योग अन्त्य गर्नको लागि दवाव दिएपछि राजनीतिक सर्कलमा हलचल ल्याएको थियो ।

पशु कल्याण अभियन्ता किमले राष्ट्रपति यून सुक येओलको कार्यकालमा कुकुरको मासु खपत अन्त्य गर्ने वाचा गरेकी थिइन् ।

गत जुलाईमा, किमले प्रख्यात प्राइमेटोलोजिस्ट र वातावरणीय कार्यकर्ता जेन गुडलसँग उनको कोरिया भ्रमणको क्रममा कुकुरको मासु खपत अन्त्य गर्ने प्रयासको बारेमा कुराकानी गरेका थिए ।

गत वर्ष प्रतिद्वन्द्वी दलहरूबाट कुकुरको मासुको व्यापार अन्त्य गर्न प्रस्तावित ६ वटा विधेयकहरू सभाले पेस गरेको थियो, जुन कुकुरको मासु किसान र व्यापारीहरूको कडा विरोधका कारण रोकिएको थियो । विधेयकले उनीहरूको पेशा छनोट गर्ने स्वतन्त्रता र जनताको खानेकुरा छनोट गर्ने अधिकार हनन गरेको तर्क गरेका थिए ।

नोभेम्बरमा, प्रतिद्वन्द्वी दलहरू प्रत्येकले आफ्ना प्रस्तावित विधेयकहरू सभामा पेन्डिङ राखेका थिए, व्यापार अन्त्य गर्ने मुख्य राजनीतिक एजेन्डा भएको घोषणा गरे र प्रतिबन्ध पारित गर्न सहमत भए ।

कोरिया संसारको लगभग अन्तिम देश बनेको छ जहाँ ठूलो सङ्ख्यामा कुकुर पालिन्छ र मानव उपभोगको लागि मारिन्छ । ताइवान, फिलिपिन्स र सिङ्गापुर लगायत कुकुरको मासु खाने चलन रहेको छिमेकी एसियाली देशले यो प्रथालाई प्रतिबन्ध लगाइसकेका छन् ।

९३ दशमलब ४ प्रतिशत कोरियालीहरूले भविष्यमा कुकुरको मासु खाने योजना बनाउँदैनन् जबकि ८२ दशमलव ३ प्रतिशतले कुकुरको मासु व्यापारमा प्रतिबन्धको समर्थन गर्दछ ।